DİYARBAKIR KALESİ

Diyarbakır Kalesi veya Diyarbakır surları, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir yapı. İç kale ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Surlardaki ana girişler Dağ Kapı (Harput Kapısı), Urfa Kapı (Rum Kapısı), Mardin Kapı (Tell Kapı) ve Yeni Kapı (Dicle-Irmak-Şat Kapı)'dır. Yaklaşık dokuz bin yıllık olan surlar, Çin Seddi'nin ardından dünyadaki en uzun ve geniş savunma duvarıdır. 2000'de yapıyı Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil eden UNESCO, 2015'te ise Dünya Mirası olarak tescil etti. Ayrıca Diyarbakır'ın çok eski yapısı olan Keçi Burcu da Sur ilçesinde yer almaktadır. Surlar, İç ve Dış Kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.

Tarihi

Çin Seddi ve İstanbul Surları'ndan sonra dünyanın en uzun, en geniş ve sağlam surlarından biri olduğu kabul edilen Diyarbakır surları, dünyada Çin Seddi'nden sonra uzaydan görülebilen ikinci tarihi yapı olma özelliğini de taşımaktadır. Diyarbakır surlarını ilk olarak kimin, hangi dönemde yaptırmaya başladığı bilinmemektedir ancak İç Kale'nin şehrin ilk yerleşme yeri olduğu sanılıyor. Kaynaklarda, kentin Roma dönemi öncesi hakkında, MÖ 2000'li yıllarda bölgede Hurrilerin yaşadığı, Hurri kentinin surla çevrili olduğu, MÖ 9. yüzyılda Bit-Zamani kabilesinin başkenti olduğu dönemde ise eski surun onarıldığı dışında bir bilgi bulunmamaktadır. Roma dönemindeki müdahalelerin Miladi 330-338 ve 349 yıllarında olduğuna dair üç ayrı bilgi bulunmaktadır.

Sur çatışmaları

2015-16 Sur çatışmaları sırasında Suriçi tampon bölge dışında UNESCO Miras Alanı olan Diyarbakır surları ve burçlarının zarar gördüğü, Yenikapı, Keçi Burcu ve 63 no'lu Fındık Burcu üzerine beton dökülerek bayrak direği ankraj edildiği, Mervaniler eseri olan Keçi Burcu'na portatif tuvalet yapıldığı ve atık su kanalının çörtene bağlandığı için atık suyun doğrudan burç duvarlarına aktığı Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı Alan Yönetim Başkanlığı tarafından hazırlanan Hasar Tespit Raporu'nda belirtilmiştir. Ayrıca sur duvarları ve tarihi kapıların bulunduğu alanlar güvenlik noktası olarak kullanılmıştır. Isınmak için yakılan ateşin sur duvarlarına temas etmesi sonucu sur duvarlarında is oluşmuştur. Ayrıca burçlar arasındaki boşluklara Bilim Kurulunun onayı alınmadan surların bütünlüğünü bozan beton bloklar yerleştirilmiştir.

Mimarisi

Temel yapı malzemesi olarak, yörede yaygın olarak bulunan bazalt taşı kullanılmıştır. Fiziksel özellikler ve bileşim açısından dönemlere göre farklılıklar izlenmekle birlikte, surlarda kullanılan ana malzemeler taş, tuğla ve harçtır. Topoğrafyaya uygun olarak inşa edilen surların yüksekliği 10–12 metre, genişliği 3–5 metredir. Diyarbakır'ın Sur içindeki yerleşiminin alanı, son ölçümlere göre, kuzey–güney doğrultusunda 1040 m, doğu–batı doğrultusunda 1400 m olan bir ana koordinatla belirlenir. Kuzey–güney yönünde oval bir şekle sahip olan surlar yaklaşık 5 km uzunluğundadır. Aşamalı olarak inşa edilen ve değişik dönemlerde onarılmış olan surlarda 82 adet burç bulunmaktadır. Genellikle yarım daire ya da çokgen biçime sahip olan burçların, surun Dicle vadisine bakan bölümlerindeki örnekleri çoğunlukla dört köşelidir. Burçların iç çeperlerinde yer alan kapıların yanlarında, surların üst kotlarına ulaşmak üzere yapılmış birer adet merdiven bulunur; burçlar genellikle 2 ya da 3-4 katlı olup üst örtüde kubbe, kemer ve tonozlar kullanılmıştır.

Diyarbakır Fortress

Diyarbakır Fortress, is a historical fortress in Sur, Diyarbakır, Turkey. It consists of an inner fortress and an outer fortress.

The main gates of the fortress are: Dağ (Mountain) Gate, Urfa Gate, Mardin Gate and Yeni (New) Gate. The walls come from the old Roman city of Amida and were constructed in their present form in the mid-fourth century AD by the emperor Constantius II. They are the widest and longest complete defensive walls in the world after only the Great Wall of China (the Theodosian Walls for example are longer in length, but are not continuous)

UNESCO added the building to their tentative list on 2000, and listed it as a World Heritage Site in 2015 along with Hevsel Gardens.

Architecture

Diyarbakir fortress is constructed with stone, black basalt, and adobe, and has gone through countless renovations; the basalt fortifications are exceptionally durable, one reason why the structure has remained relatively intact for over 2000 years. Diyarbakir fortress is among the best surviving examples of a castle or fort built with a natural feature like a cliffside or body of water on one side as a boundary. The walls have a symbolic function as well as a defensive purpose, with inscriptions on the inner city's walls (the fort) that testify to the city of Diyarbakir's history.

Today, Diyarbakir Fortress can be divided into two categories, the bailey and the citadel. In the northeast, the citadel contains the first settlement inside Diyarbakir, and those walls stretch 598 meters long. The bailey houses a tower and the city walls, surrounding the much more urban walled city region of Diyarbakir. Most of these walls are constructed with traditional masonry and construction styles; the towers consist of 2-4 floors and are 4.4 meters thick on the ground floor and get thinner on higher floors.

The castle plans reveal the dominance of two different building forms, circular and tetragonal. The walls were divided into five groups, four of which contained the towers around the four main gates, while the fifth contained the citadel towers. It has been found that 65 of the original 82 towers still remain on the outside of the city's walls and 18 of the citadel's towers remain today. Due to cultural differences, the fort has undergone some modifications. The fort was reconstructed, repaired and or heightened over time. However, the overall typology has remained constant in the fort's renovations.

Construction

Diyarbakir fortress was first built in 297 AD by Romans. In 349 AD the walls got significantly expanded under the order of Emperor Constantius II. Over the next 1500+ years, these walls were expanded and fortified using volcanic rock from the surrounding region. There are four main gates and 82 watch towers on the walls.  The Diyarbakir city walls have an ancient history dating back to the Romans. The towers at Diyarbakir were mainly built by the Romans and later reconstructed by the Ottomans when they took over the city in the 15th and 16th centuries. During the defeat of the Safavids at Diyarbakir, the Ottomans destroyed the walls with the use of cannons  and therefore had to be rebuilt. Today, the walls are largely intact, and form a ring around the old city that is over 3 miles in circumference. The walls are over 33 feet high and are about 10-16 feet thick. In 1930 a part of the wall got demolished. They are the widest and longest complete defensive walls in the world after the Great Wall of China.

History

Diyarbakir Fortress was built, used, and rebuilt during the Roman and Ottoman periods, including the Diyarbakir city walls that measure up to 53 meters long. There are both inner and outer walls; the site also has several gates and towers. Included on the walls are about 63 inscriptions from various historical periods including remains from the Hurrians, Medes, Armenians, Romans, Sassanians, Byzantines, Marwanids (Kurds), Ayyubids (Kurds), and Ottomans. The city is considered to have a "multi-cultural, multi-lingual, and multi-culture character". Recently, the war between the Turkish Army and Kurdish guerillas has resulted in damage to the fortress and surrounding monuments, disrupting government plans to conserve the historical fortress in hopes of attracting tourists to the Diyarbakir cultural area. About one-third of the historic Old Town was destroyed by the Turkish government after the clashes ended, irreversibly damaging the ancient city.