SELİMİYE CAMİİ

Selimiye Camii, Edirne'de bulunan, Osmanlı padişahıII. Selim'in Mimar Sinan'a yaptırdığı camidir. Sinan'ın 90 (bazı kitaplarda 80 olarak geçer) yaşında yaptığı ve "ustalık eserim" dediği Selimiye Camii gerek Mimar Sinan'ın gerek Osmanlı mimarisinin en önemli yapıtlarından biridir. 

Caminin kapısındaki kitabeye göre yapımına 1568 (Hicri: 976) yılında başlanmıştır. Caminin 27 Kasım 1574 Cuma günü açılması planlanmışsa da ancak II. Selim'in ölümünün ardından 14 Mart 1575'te ibadete açılmıştır. 

Mülkiyeti Sultan Selim Vakfı’ndadır. Bugün şehrin merkezinde bulunan caminin yapıldığı alanda inşasına Süleyman Çelebi döneminde başlanan, sonradan Yıldırım Bayezid'in geliştirdiği Edirne'nin ilk sarayı (Saray-ı elik) ve Baltacı Muhafızları haremi bulunmaktaydı. Bu alandan “Sarıbayır” veya “Kavak Meydanı” diye bahsedilir. 

2000'de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edilen Selimiye Camii ve Külliyesi, 2011'de ise Dünya Mirası olarak tescil edildi. 

TARİHİ

Sultan’ın caminin yapılacağı şehir olarak neden Edirne'yi seçtiği kesin olarak bilinmemektedir. Evliya Çelebi Seyahatname adlı eserinde padişahın rüyasında İslam peygamberi Muhammed'i gördüğünü ve onun kendisinden Kıbrıs'ın fethi anısına bir cami yaptırmasını istediğini yazmıştır. Ancak caminin yapımına başlanmasından üç yıl sonra 1571'de fethedildiği bilindiğinden bu iddianın doğruluk payı olamaz. Bu konudaki daha gerçekçi yorumlarda ise o dönemde İstanbul'da yeni bir büyük camiye ihtiyaç duyulmadığı, Edirne'nin Rumeli'deki Osmanlı egemenliğinin merkezi konumunda olduğu ve Selim'in gençlik yıllarından beri şehre ayrı sevgi beslediğine dikkat çekilir. 

Kubbe

Bir tepe üzerinde bulunan Selimiye'de daha önceki hiçbir camide ya da antik çağ mabedinde görülmemiş bir teknik kullanılmıştır. Daha önceki kubbeli yapılarda, asıl kubbe kademeli yarım kubbelerin üzerinde yükselmesine rağmen, Selimiye Camii 43,25 metre yüksekliğinde, 31,25 metre çapında, tek bir lebi ile örtülmüştür. Kubbe, 8 sütuna dayanan bir kasnak üzerine oturtulmuştur. Kasnak, filayaklarına 6 metre genişliğinde kemerlerle bağlıdır. Mimar Sinan, bu şekilde örttüğü iç mekana verdiği genişlik ve ferahlıkla birlikte mekanın bir kerede kolayca anlaşılmasını sağlar. Kubbe aynı zamanda camiinin dış görünüşünün ana hatlarını da belirler.

Minareler

Caminin dört köşesinde bulunan, her biri özel üç şerefeli 380 santimetre çapındaki minareler 70,89 metre yüksekliğindedir. Minarelerin alem dahil yükseklikleri bazı kaynaklara göre 84, bazılarına göreyse 85 metredir. Cümle kapısının iki yakınındaki minarelerin şerefelerine üç ayrı yoldan çıkılır. Diğer iki minare tek merdivenlidir. Öndeki iki minarenin taş oymaları çukur, ortadaki minarelerin oymaları ise kabarıktır. Minarelerin kubbeye yakın olması, camiyi göğe doğru uzanıyormuş gibi gösterir. Bu caminin en büyük özelliği Edirne'nin her tarafından görülmesidir.

İç süslemeler

Caminin mermer, çini ve hat işçilikleri de önemlidir. Yapının içi İznik çinileriyle süslüdür. Büyük kubbenin tam altındaki hünkar mahfili, 12 mermer sütunludur ve 2 metre yüksekliktedir. Çinilerin bir kısmı 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşında, Rus generali Mihail Skobelev tarafından sökülerek Moskova'ya götürülmüştür.

Avlu

Yapının, kuzeye, güneye ve avluya açılan 3 kapısı vardır. İç avlu, revaklar ve kubbelerle süslüdür. Avlunun ortasında mermerden özenle işlenmiş bir şadırvan vardır. Dış avluda ise sıbyan mektebi, darül kurra, darül hadis, medrese ve imaret bulunmaktadır. Sıbyan mektebi günümüzde çocuk kütüphanesi, medrese ise müze olarak kullanılmaktadır. Geçmişte cami meşalelerle aydınlatılmakta idi. Meşalelerden çıkan is, hava akımı oluşturmak üzere özel olarak yapılan bir delikten dışarı çıkmaktaydı.

“Ters Lale” motifi

Caminin müezzin mahfilinin mermer ayaklarından birinin altında ters bir lale motifi bulunmaktadır. Rivayete göre, caminin yapılacağı arsa üzerinde bir lale bahçesi bulunmaktaydı. Bu arsanın sahibi, başlarda arsasının satılmasını istememiştir. En sonunda, Mimar Sinan'dan camide bir lale motifi olmasını isteyerek arsasını satmıştır. Mimar Sinan da lale motifini ters olarak yapmıştır. Lale motifi bu arsada bir lale bahçesi olduğunu, ters olması ise sahibinin tersliğini temsil etmektedir. 

The Selimiye Mosque (Turkish: Selimiye Camii) is an Ottoman imperial mosque, which is located in the city of Edirne (formerly Adrianople), Turkey. The mosque was commissioned by Sultan Selim II, and was built by the imperial architect Mimar Sinan between 1568 and 1575. It was considered by Sinan to be his masterpiece and is one of the highest achievements of Islamic architecture and Ottoman architecture.

It was added as a UNESCO World Heritage Site in 2011

Description

This grand mosque stands at the center of a külliye (complex of a hospital, school, library and/or baths around a mosque) which comprises a medrese (Islamic academy teaches both Islamic and scientific lessons), a dar-ül hadis (Al-Hadith school), a timekeeper's room and an arasta (row of shops). In this mosque Sinan employed an octagonal supporting system that is created through eight pillars incised in a square shell of walls. The four semi domes at the corners of the square behind the arches that spring from the pillars, are intermediary sections between the huge encompassing dome (31.25 metres (102.5 feet) diameter with spherical profile) and the walls.

While conventional mosques were limited by a segmented interior, Sinan's effort at Edirne was a structure that made it possible to see the mihrab from any location within the mosque. Surrounded by four tall minarets, the Mosque of Selim II has a grand dome atop it. Around the rest of the mosque were many additions: libraries, schools, hospices, baths, soup kitchens for the poor, markets, hospitals, and a cemetery. These annexes were aligned axially and grouped, if possible. In front of the mosque sits a rectangular court with an area equal to that of the mosque. The innovation however, comes not in the size of the building, but from the organization of its interior. The mihrab is pushed back into an apse-like alcove with a space with enough depth to allow for window illumination from three sides. This has the effect of making the tile panels of its lower walls sparkle with natural light. The amalgamation of the main hall forms a fused octagon with the dome-covered square. Formed by eight massive dome supports, the octagon is pierced by four half dome covered corners of the square. The beauty resulting from the conformity of geometric shapes engulfed in each other was the culmination of Sinan's lifelong search for a unified interior space.

At the Bulgarian siege of Edirne in 1913, the dome of the mosque was hit by Bulgarian artillery. Owing to the dome's extremely sturdy construction, the mosque survived the assault with only minor damage. On Mustafa Kemal Pasha's order, it has not been restored since then, to serve as a warning for future generations.[citation needed] Some damage can be seen on the image of the dome above, at and near the dark red calligraph to the immediate left of the central blue area.

In the year 1865 Baha'u'llah, The founder of The Baha'i Faith, arrived with his family to Edirne as prisoner of the Ottoman empire and resided in a house near Selimiye Mosque, which he visited often until 1868. It was at Selimiye mosque where He was supposed to have an open debate with Mirza Yahya, an important historical event distinguishing the Baha'i faith from the covenant breakers guided by Mirza Yahia.

Architecture

Exterior

Selimiye Mosque was built at the peak of Ottoman military and cultural power. As the empire started to grow, the emperor had found an immediate urge to centralize the city. Sinan was asked to help to construct the Selimiye Mosque, making the mosque distinctive and served the purpose of centralizing the city.

Like all other Ottoman mosques in the earlier periods, the Selimiye Mosque had a multitude of little domes and half domes. However, the limit in building Selimiye was to viewing the mosque as a single unit from inside or outside rather than separate masses. Sinan believed that building a single dome would be the only resolution to achieve this. Hence, he ambitiously decided to replace the busy confused domes in the center with an enormous one. The author of Other Colors, Orhan Pamuk mentioned that he saw a connection between the wish of the central dome and the centralizing political and economic changes made by the empire, but the idea was later objected by another book written by Sinan’s friend, Sai, claiming that Sinan had taken his inspiration from Istanbul’s Hagia Sophia. Perhaps lending more credence to this idea is a quote by Sinan in which he claims that he has built a taller dome than Hagia Sophia: "In this mosque...I [have] erected a dome six cubits higher and four cubits wider than the dome of Hagia Sophia."

In order to accentuate and draw attention to the centralized structure of the mosque, the traditional placement of different sized minarets was abandoned from the design as Sinan believed that cascade of smaller domes and half-domes used earlier would play down the gigantic single-shell dome. Besides, four identical minarets were planted at each corner of the marble forecourt to enforce attention on the surrounded central dome. The four vertically fluted symmetrical minarets amplify the upward thrust, shooting towards the sky like rockets from each corner of the mosque, according to Ottoman scholar Gulru Necipoglu. With the great dome rising subtlety from the center, it had harmoniously interplayed with the half domes, weight towers, and buttresses crowded around it. It was believed that the circular architecture was to affirm the oneness in humanity and called out the simple ideology of circle of life. The visible and invisible symmetries that were called out from the exterior and interior of the mosque was to evoke God’s perfection through the plain and powerful structure of the dome and the bare stone.

Interior

The interior of the mosque received great recognitions from its clean, spare lines in the structure itself. With the monumental exteriors proclaiming the wealth and power of the Ottoman Empire, the plain symmetrical interiors reminded the sultans should always provide a humble and faithful heart in order to connect and communicate with God. To enter, it was to forget the power, determination, wealth and technical mastery of the Ottoman Empire. Lights were seeped through multitude of tiny windows, and the interchanging of the weak light and dark was interpreted as the insignificance of humanity. The Selimiye Mosque did not only amaze the public with the extravagant symmetrical exterior, it had also astonished the people with the plain symmetrical interior for it had summarized all Ottoman architectural thinking in one simple pure form.

The mosque was depicted on the reverse of the Turkish 10,000 lira banknotes of 1982-1995. The mosque, together with its külliye, was included on UNESCO's World Heritage List in 2011.